واکاکوسا یامایاکی؛ فستیوال سوزاندن کوه در ژاپن

در یک تاریخ ویژه از ماه ژانویه، آسمان شب شهر باستانی نارا در ژاپن مثل روز روشن می‌شود؛ زیرا میزبان یک رویداد ویژه است.

هر ساله در این تاریخ به یاد رویدادی که در قرن هجدهم رخ داد، «کوه واکاکوسا» (Wakakusa Mountain) در آتش می‌سوزد و فستیوال «واکاکوسا یامایاکی» (Wakakusa Yamayaki) برپا می‌شود. «واکاکوسا»، در زبان ژاپنی کوهِ سبزه‌های تازه معنی می‌دهد و «یامایاکی» از دو بخش «یاما» به معنی کوه و «یاکی» به معنی «آتش کنترل شده» تشکیل شده است که اگر غذاهای ژاپنی دلچسب مانند کباب مرغ گریل شده‌ به نام «یاکیتوری» (yakitori) را امتحان کرده باشید، لغت «یاکی» باید برایتان آشنا باشد. این فستیوال را می‌توان دقیقاً منطبق با نام خود عنوان کرد. فضای این فستیوال با تماشای آتش‌سوزی عظیم کوه، جمعیت هیجان‌زده و موسیقی طبل‌های ژاپنی «تایکو» (taiko) بسیار تماشایی خواهد بود.

فستیوال سوزاندن کوه را هر ساله دو معبد بودایی «تودای‌جی» (Tōdai-ji) و «کوفوکوجی» (Kōfuku-ji) به همراه معبد شینتویی «کاسوگا تایشا» (Kasuga Taisha) برگزار می‌کنند که هر سه در «پارک نارا» (Nara Park) واقع شده‌اند. پارک نارا، یکی از پر رفت و آمدترین نقاط توریستی شهر، بیشتر به خاطر ۱۵۰۰ آهویی که در آن‌جا زندگی می‌کنند معروف است. گردشگران می‌توانند از غرفه‌های موجود در پارک، کراکر برنجی ژاپنی به نام «سنبه‌ای» (senbei) را خریداری کنند و به این حیوانات نیمه‌وحشی غذا بدهند. پارک نارا در سمت شرقی شهر واقع شده و اگر از آن عبور کنید به جنگل بسیار کهن «کاسوگایاما» (Kasugayama) می‌رسید که درختان آن مقدس شمرده می‌شوند و بیش از هزار سال است که مردم اجازه‌ی وارد شدن به آن را ندارند. جالب این است که این جنگل مقدس در پای کوه واکاکوسا هر ساله فستیوال آتش زدن آن بر پا می‌گردد.

معابدی که فستیوال واکاکوسا یامایاکی را سازماندهی می‌کنند به طرز فوق‌العاده‌ای زیبا و باستانی هستند. معبد تودای‌جی منزلگاه بودای بزرگ نارا و بزرگ‌ترین بنای چوبی در جهان است. معبد کوفوکوجی عبادتگاه اختصاصی خاندان مشهور «فوجی‌وارا» (Fujiwara) بود و معبد کاسوگا تایشا به ردیف طولانی فانوس‌های خود شهرت دارد. در خصوص سرآغاز فستیوال واکاکوسا یامایاکی دو روایت وجود دارد. در روایت اول گفته می‌شود که گرازهای وحشی به معابد و همسایگی کوه واکاکوسا آسیب می‌رساندند و مردم تصمیم گرفتند برای از بین بردن زیستگاه آن‌ها، کوه را به آتش بکشند. روایت دوم منشأ این فستیوال را دعوا بر سر مالکیت کوه عنوان می‌کند که در سال ۱۷۶۰ بین دو معبد بودایی تودای‌جی و کوفوکوجی وجود داشت و هر کدام خود را مالک کوه واکاکوسا می‌دانستند. در آن زمان مذاکرات بین دو معبد به نتیجه نرسید و معبد شینتوییِ کاسوگا تایشا به عنوان بی‌طرف وارد بحث شد تا در این ماجرا میانجی‌گری کند. این راه حل هم مؤثر واقع نشد و در آخر کوه واکاکوسا را در آتش سوزاندند.

فستیوال سوزاندن کوه یک بار در سال و در چهارمین شنبه‌ ماه ژانویه، حوالی ظهر برگزار می‌شود. گاهی اوقات هم در صورت شرایط آب و هوایی نامساعد ممکن است آن را به تاریخ دیگری موکول کنند. در پای کوه، زمین بازی برای برگزاری مسابقات و سرگرمی‌های کودکان مانند مسابقه‌ی پرتاب کراکر سنبه‌ای وجود دارد. قبل از ساعت پنج عصر دسته‌ای از مردم از معبد کاسوگا تایشا به سمت کوه روانه می‌شوند تا آن را به آتش بکشند. جمعیت یک آتش مقدس را حمل می‌کنند تا آتش بزرگ را در دامنه‌ی کوه با آن روشن کنند. رهبری آن‌ها نیز بر عهده‌ی روحانی‌های معبد کاسوگا تایشا است و در مسیر رسیدن به کوه، در معابد دیگر هم توقف خواهند کرد. حدود ساعت پنج و نیم عصر جمعیت به محل مورد نظر می‌رسند و آتش بزرگ مقدس روشن می‌شود. البته موانع ویژه هم تعبیه شده تا امنیت مراسم حفظ گردد. ساعت شش و ربع مراسم آتش‌بازی در آسمان آغاز شده و یک ربع ادامه می‌یابد. سپس با آتش بزرگ، مشعل‌های مخصوصی را روشن می‌کنند که حدود ۳۰۰ آتش‌نشان هر ساله داوطلب انجام این کار می‌شوند. آن‌ها از حصار ویژه عبور کرده و با استفاده از مشعل‌های روشن، چمن‌های خشک و قدیمی واکاکوسا را آتش می‌زنند. معمولاً نیم تا یک ساعت طول می‌کشد تا سبزه‌های کوه به طور کامل بسوزند که البته به شرایط آب و هوایی و موارد دیگر هم بستگی دارد.