تاریخچه کفش های کرانه رود دانوب

یکی از جاذبه‌های بوداپست که گردشگران را به خود جذب می‌کند کفش‌های کرانه رود دانوب است که به یاد قربانیان جنایتی تاریخی نصب شده‌اند.

در کناره‌ی رود دانوب و روبه‌روی ساختمان پارلمان مجارستان، شصت جفت کفش آهنی رو به‌سوی رودخانه وجود دارد. کفش‌های آهنی کرانه رود دانوب در عین سادگی عمیقاً متأثرکننده به‌نظر می‌رسند چون یادبودی از داستان تراژدیک صدها نفری هستند که در جنگ جهانی دوم با قساوت شدید نیروهای صلیب پیکانی بوداپست کشته شدند.

جنگ جهانی دوم وارد آخرین سال خود شده بود که حزب ناسیونال سوسیالیست صلیب پیکانی در مجارستان قدرت را به‌دست گرفت. این حزب به ریاست فرنتس سالاشی (Ferenc Szálasi) برخی عقاید مشترک همچون یهودی ستیزی با حزب نازی آلمان داشت. از ۱۵ اکتبر ۱۹۴۴ تا ۲۸ مارس ۱۹۴۵ حزب صلیب پیکانی اداره کشور را در دست داشت و همگام با نازی‌ها هزاران شهروند را اخراج کرد که عمدتاً یهودی بودند، آن‌ها را به اردوگاه کار اجباری فرستاد یا به قتل رساند. همزمان نیروهای نظامی صلیب پیکانی به‌طور لجام گسیخته‌ای در بوداپست ویرانی و خرابی برجای می‌گذاشتند. گفته می‌شود در مدت پنج ماه ریاست این حزب، حدود ده هزار نفر در خیابان‌ها کشته شده و بیش از هشت هزار نفر به اردوگاه‌ زندانیان فرستاده شدند. در این دوران یهودی‌های بوداپست را معمولا در کرانه‌ی رود دانوب گرد می‌آوردند تا وقتی به آن‌ها شلیک می‌شود به درون آب افتاده و آب اجساد را با خود ببرد. آن‌ها را مجبور می‌کردند کفش‌هایشان را از پا در بیاورند چرا که کفش کالای گرانی در زمان جنگ بود و پس از کشتن آن‌ها کفش‌ها را برای استفاده‌ی خود برداشته یا می‌فروختند.

به یاد کسانی که جانشان را در زمان حاکمیت حزب صلیب پیکانی از دست دادند، یادبود «کفش‌های دانوب» در ۱۶ آوریل ۲۰۰۵ ساخته شد. کن توگای (Can Togay)، کارگردان سینما و گیولا پائور (Gyula Pauer)، مجسمه‌ساز، این یادبود را ساختند که از ۶۰ جفت کفش آهنی تشکیل شده که به زمین وصل شده‌اند. این کفش‌ها در سایزها و مدل‌های مختلف دیده می‌شوند که نشانه‌ی این است که هیچ‌کس از مردان، زنان یا کودکان از این جنایت محفوظ نبوده‌اند. امروزه در کفش‌ها شمع و در کنار آن‌ها گل هم قرار گرفته و روی لوحی نوشته شده: «به یاد قربانیانی که توسط نیروهای صلیب پیکانی در سال‌های ۱۹۴۴-۱۹۴۵ رو به رود دانوب گلوله باران شدند. ساخته شده در ۱۶ آوریل ۲۰۰۵».