پلیس زبان کبک چگونه فرانسوی را در کانادا زنده نگه داشته است؟

کبک با تأسیس سازمانی برای حفظ و ترویج فرانسوی، سعی داشته است تا در حراست از فرهنگ این استان کوشا باشد. این سازمان به حدی در انجام مأموریت خود وسواس به خرج داده که به «پلیس زبان» مشهور است.

تنش میان جمعیت انگلیسی و فرانسوی‌زبان در کانادا ریشه در سال‌های استعمار این کشور و حاکمیت مشترک امپراطوری فرانسه و بریتانیا در قرن‌های هجدهم و نوزدهم در این سرزمین دارد. این تنش همچنان در  کبک مشهود است؛ جایی‌که تاریخ و قوانین پیرامون سیاست‌های زبانی آن، در نوع خود داستان شده است.

حفظ و ترویج زبان فرانسه برای دهه‌ها به‌عنوان مهم‌ترین عامل بقای منطقه‌ی کبک به شمار می‌رفت. تا اینکه در سال ۱۹۷۴، فرانسوی تبدیل به تنها زبان رسمی در این استان شد؛ هرچند برخی خدمات دولتی همچنان به زبان انگلیسی نیز در دسترس است. برای مثال، شهر مونترال خدمات خود را به هر دو زبان ارائه می‌دهد. کبک به‌طور رسمی در سطوح قانونی و فدرال، ایالتی دوزبانه است، اما مردم مجاز هستند در مؤسسات استانی تنها فرانسوی صحبت کنند. منشور زبان فرانسه، موسوم به اعلامیه‌ی ۱۰۱، مؤلفه‌ی قانون‌گذار اصلی در سیاست زبانی کبک محسوب می‌شود.

هیئتِ زبان فرانسه‌ی کبک یا به‌اختصار OQLF، سازمانی عمومی است که در ۲۴ مارس ۱۹۶۱ تأسیس شده است. بخشی از مأموریت این سازمان تلاش برای عادی‌سازی زبان در کبک و حمایت از اقدامات دولتی به‌منظور اجرای یک سیاست زبانی یکپارچه است؛ سیاستی که اهمیت محرک‌های اقتصادی-اجتماعی در تبدیل فرانسوی به زبان اول در کبک را در دستور کار خود قرار می‌دهد.

سازمان OQLF همچنین عامل اصلی آموزش زبان و فرهنگ فرانسوی به مهاجرانی است که به این استان می‌آیند. آن‌ها فرصت‌هایی را برای تازه‌واردان به کبک برای صحبت کردن به زبان فرانسوی مهیا می‌کنند.

تعهد سازمان OQLF به‌موجب تصویب منشور زبان فرانسوی در سال ۱۹۷۷ افزایش یافت و موجب تأسیس دو سازمان دیگر نیز شد؛ هر دو سازمانِ «کمیسیون ذکر اسامی نواحی» و «شورای عالی زبان فرانسوی» مأمور محافظت از این زبان در کبک شدند. به‌این‌ترتیب، شهروندان کبکی که معتقدند حقوق آن‌ها به‌عنوان مشتری «برای مطلع شدن و دریافت خدمات به زبان فرانسوی» مورد احترام واقع نشده، می‌توانند شکایت خود را به سازمان OQLF ارسال کنند. سازمان وظیفه دارد تا این شکایات را بررسی کرده و به آن‌ها پاسخگو باشد.

گاهی اوقات از بیرون از کبک نگاهی منفی به سازمان OQLF شکل می‌گیرد؛ عمدتاً به این خاطر که آن‌ها شیوه‌ای فراتر از حد معمول و غیرتمندانه را در اتخاذ سیاست‌های زبانی اعمال می‌کنند. به همین خاطر است که به این سازمان «پلیس زبان» نیز گفته می‌شود. برای مثال، یک پرونده‌ی پلیس زبان، موسوم به پاستاگِیت (pastagate)، در سال ۲۰۱۳ توجه جهانی را به خود برانگیخت. سازمان OQLF در این سال یک اخطارنامه به رستوران مجلل بونانوت (Buonanotte) در شهر مونترال برای استفاده از واژگان ایتالیایی نظیر پاستا و آنتیپاستو (antipasto) به‌جای معادل‌های فرانسوی در منوی خود، ارسال کرد. سازمان پس از دریافت بازخوردهای منفی در سطح بین‌الملل، سرانجام عقب‌نشینی کرد و نهایتاً به تجدیدنظر در شیوه‌های خود در رسیدگی به شکایات پرداخت. امروزه استفاده از واژگان غذایی از دیگر فرهنگ‌ها در رستوران‌های کبک مجاز شمرده می‌شود.

اگرچه زبان فرانسوی کاملاً زنده و سلامت است، اما حفظ پویایی و ترویج آن همچنان یکی از مهم‌ترین چالش‌های روزانه از سوی بسیاری از افراد تلقی می‌شود. باوجود اینکه پلیس زبان کبک هرگز بدون جنجال و حاشیه نبوده است، اما سازمان OQLF همچنان نقش مهمی در حفظ فرهنگ این استان دارد.