بزرگترین کتابخانه دنیا کجاست؟

عاشقان کتاب احتمالاً همیشه با این سؤال روبرو شده‌اند که بزرگ‌ترین کتابخانه جهان چه نام دارد و کجاست؟

کتابخانه‌ها برای هزاران سال مهم‌ترین و بزرگ‌‌ترین مخازن دانش بشری بوده‌اند. کتابخانه‌ها در طول تاریخ همواره با کلکسیونی از کتاب‌ها، اسناد دولتی و دیگر منابع علمی پر شده‌اند. بزرگترین کتابخانه‌های دنیا امروزه نیز همچنان پرطرفدارند و سالانه از شمار بالایی دانشجو و محقق علمی میزبانی می‌کنند و پیوسته در حال توسعه‌ی منابع کتابخانه‌ای خود هستند. 

مروری اجمالی خواهیم داشت بر کتابخانه‌های بزرگ دنیا بر اساس تعداد کتاب‌ها و اسناد موجود در آنها. سپس اطلاعات و حقایقی جالب درباره هریک از این کتابخانه‌ها را خواهید خواند:

• کتابخانه کنگره آمریکا
• کتابخانه ملی بریتانیا
• کتابخانه عمومی نیویورک
• کتابخانه و آرشیو ملی کانادا
• کتابخانه شانگهای
• کتابخانه دولتی روسیه
• کتابخانه ملی ژاپن
• کتابخانه ملی فرانسه
• کتابخانه ملی روسیه
• کتابخانه ملی چین

نکته: در این مقاله به‌جای اهمیت به وسعت هر کتابخانه، به بزرگی کتابخانه‌ها برحسب حجم کلکسیون کتاب‌ها و اسناد نگهداری‌شده در آن‌ها پرداخته شده است.

۱. کتابخانه کنگره آمریکا

با بیش از ۱۶۷ میلیون اثر در کلکسیون خود، کتابخانه کنگره ملی آمریکا لقب بزرگ‌ترین کتابخانه جهان را به خود اختصاص داده است. کتابخانه کنگره، به‌طور رسمی کتابخانه ملی ایالات متحده محسوب می‌شود و میزبان برخی از مهم‌ترین اسناد دولتی است. این کلکسیون از بیش از ۳۹ میلیون نسخه کتاب و دیگر آثار چاپی، ۳.۶ میلیون اسناد ضبط‌شده، ۱۴.۸ میلیون قطعه عکس، ۵.۵ میلیون نقشه، ۸.۱ میلیون قطعه نت موسیقی و ۷۲ میلیون دست‌نوشته تشکیل شده است.

کتابخانه کنگره آمریکا علاوه بر اینکه مرکزی تحقیقاتی و مخزنی برای نگهداری کتب مختلف است، همچنین اجازه چاپ و نشر کتاب‌ها در آمریکا را نیز صادر می‌کند. مجوزهای صادرشده از سوی این کتابخانه برای حق چاپ و نشر نویسندگان و مؤلفان آمریکایی به چند صد هزار مورد در سال می‌رسد.

آیا می دانستید؟

کتابخانه کنگره دارای بزرگ‌ترین کلکسیون از کتاب‌های نایاب در آمریکای شمالی و بزرگ‌ترین کلکسیون کتاب‌های قرن پانزدهمی در نیمکره‌ی غربی است.

• تعداد کتب و اسناد در حال نگهداری: ۱۶۷ میلیون
• مکان: واشنگتن، آمریکا
• تعداد بازدید سالانه: حدود ۱.۹ میلیون نفر
• سال تأسیس: ۲۴ آوریل ۱۸۰۰

۲. کتابخانه ملی بریتانیا

کتابخانه ملی بریتانیا در لندن، بزرگ‌ترین کتابخانه در اروپا و دومین کتابخانه‌ بزرگ جهان است و منابع کتابخانه‌ای آن اندکی کمتر از کتابخانه‌ی کنگره‌ی آمریکا هستند. در حال حاضر، بیش از ۱۵۰ میلیون اثر در این کتابخانه نگهداری می‌شود و سالانه ۳ میلیون اثر تازه در مخازن کتابخانه‌ی ملی بریتانیا جای می‌گیرند.

کتابخانه ملی بریتانیا نه‌تنها کلکسیون بسیار بزرگی دارد، بلکه ساختمان آن نیز فوق‌العاده شگفت‌انگیز است. کتابخانه ملی بریتانیا بزرگ‌ترین کتابخانه‌ی عمومی ساخته‌شده در امپراطوری بریتانیا در قرن بیستم است و مساحت زیربنای آن به ۱۲,۰۰۰ مترمربع می‌رسد.

آیا می دانستید؟

زیرزمین کتابخانه ملی بریتانیا بیش از ۲۴.۵ متر عمق دارد که معادل یک ساختمان ۸ طبقه است.

• تعداد کتب و اسناد در حال نگهداری: ۱۵۰ میلیون
• مکان: لندن، انگلیس
• تعداد بازدید سالانه: ۱.۴۸ میلیون نفر
• سال تأسیس: اول جولای ۱۹۷۳

۳. کتابخانه عمومی نیویورک

کتابخانه عمومی نیویورک دومین کتابخانه‌ بزرگ در آمریکا با بیش از ۵۵ میلیون نسخه کتاب و دیگر اسناد تحقیقاتی است. اگرچه کلکسیون کتابخانه عمومی نیویورک نسبت به کلکسیون کتابخانه‌ی ملی بریتانیا و کنگره‌ی آمریکا کوچک‌تر است، اما تقریباً ۸ برابر مجموع آن‌ها بازدیدکننده دارد. سالانه بیش از ۱۷ میلیون نفر از این کتابخانه دیدن می‌کنند.

کتابخانه عمومی نیویورک برخلاف دیگر کتابخانه‌های این فهرست، از چندین شعبه‌ی مختلف در سراسر شهر نیویورک و حومه تشکیل شده است. این کتابخانه ۹۲ شعبه در بخش‌هایی چون منهتن و جزیره‌ی استیتِن دارد. کتابخانه عمومی نیویورک همچنین یکی از زیباترین کتابخانه های جهان نیز محسوب می‌شود.

آیا می دانستید؟

کتابخانه عمومی نیویورک در طول ۱۶ سال و با هزینه‌ی ۹ میلیون دلار، معادل ۲۲۵ میلیون دلار امروزی، ساخته شده است.

• تعداد کتب و اسناد در حال نگهداری: ۵۵ میلیون
• مکان: نیویورک، آمریکا
• تعداد بازدید سالانه: ۱۷.۳ میلیون نفر
• سال تأسیس: ۲۳ مه ۱۹۱۱

۴. کتابخانه و آرشیو ملی کانادا

کتابخانه و آرشیو ملی کانادا بزرگ‌ترین کتابخانه و مرکز تحقیقاتی در کانادا است. کتابخانه‌ی ملی کانادا اساساً در سال ۱۹۵۳ افتتاح شد، اما قدمت آرشیو ملی کانادا بیش از این بوده و به سال ۱۸۷۲ بازمی‌گردد. این دو مرکز در سال ۲۰۰۴ با یکدیگر ادغام شدند و کتابخانه و آرشیو ملی کانادا را تشکیل دادند. امروزه این مرکز از اسناد تاریخی کانادا نگهداری می‌کند و آن‌ها را با عموم به اشتراک می‌گذارد.

آیا می دانستید؟

کتابخانه و آرشیو ملی کانادا در سال ۲۰۱۷ یک کمک‌هزینه‌ی ۱۴.۹ میلیون دلاری برای حفاظت و احیای فرهنگ‌ها و زبان‌های بومی کانادایی دریافت کرد.

• تعداد کتب و اسناد در حال نگهداری: ۵۴ میلیون
• مکان: اوتاوا، کانادا
• تعداد بازدید سالانه: نامشخص
• سال تأسیس: ۲۰۰۴

۵. کتابخانه شانگهای

کتابخانه شانگهای بزرگ‌ترین کتابخانه‌ی عمومی چین با بیش از ۵۰ میلیون نسخه کتاب چینی و غیرچینی است. کتابخانه شانگهای علاوه بر اینکه یک کتابخانه‌ی عمومی است، همچنین محلی برای تحقیقات پیرامون فناوری اطلاعات و علوم تکنولوژی نیز محسوب می‌شود. کتابخانه‌ی شانگهای در سال ۱۹۹۵ با انستیتوی علوم و فناوری اطلاعات شانگهای ادغام شد و اولین کتابخانه‌ی چین با کاربردهای تحقیقی گسترده پدید آمد.

پس از این ادغام، ساختمانی جدید برای کتابخانه‌ی شانگهای در سال ۱۹۹۶ ساخته شد و حالا این ساختمان یکی از بزرگ‌ترین چشم‌اندازهای شهر شانگهای است. کتابخانه‌ی شانگهای علاوه بر ارائه‌ی خدمات سنتی کتابخانه‌ای، دارای یک سامانه‌ی خدمات دیجیتالی شخصی سازه شده با رابط کاربری به زبان‌های چینی، انگلیسی و ژاپنی است.

آیا می دانستید؟

کتابخانه‌ی شانگهای دارای یک کلکسیون بسیار بزرگ دیجیتالی، شامل ۳۰۰,۰۰۰ کتاب الکترونیکی، ۱۰,۰۰۰ کتاب آنلاین، ۱۰۰۰ رمان سریالی آنلاین، ۸,۰۰۰ مجله‌ی الکترونیکی و ۶۰ روزنامه‌ی الکترونیکی است.

• تعداد کتب و اسناد در حال نگهداری: ۵۰ میلیون
• مکان: شانگهای، چین
• تعداد بازدید سالانه: نامشخص
• سال تأسیس: ۲۲ جولای ۱۹۵۲

۶. کتابخانه دولتی روسیه

کتابخانه دولتی روسیه بزرگ‌ترین کتابخانه‌ی این کشور و همچنین اروپای شرقی است. این کتابخانه که در سال ۱۸۶۲ به‌عنوان بخشی از موزه‌های عمومی مسکو و رومیانتسِف تأسیس شد، حالا میزبان بیش از ۴۷ میلیون اثر است. تمامی شهروندان فدراسیون روسیه می‌توانند از این کتابخانه دیدن کرده و با گرفتن کارت عضویت، از آن برای مدت ۱۴ روز کتاب قرض کنند.

کتابخانه‌ی دولتی روسیه در سال‌های اخیر دستخوش توسعه و تغییر قرار گرفته و حالا نسخه‌های دیجیتالی کتاب‌ها و مقالات را نیز عرضه می‌کند. در حال حاضر، بیش از ۹۰ درصد از مقالات و رساله‌ها، کتاب‌های چاپی قدیمی، اسناد مربوط به کلکسیون نقشه‌نگاری و کلکسیون دانشگاهی و بیش از ۸۰ درصد از کلکسیون آثار موسیقی در بخش عمومی این کتابخانه قرار دارند.

آیا می دانستید؟

بخش کتاب‌های دیجیتالی کتابخانه‌ی دولتی روسیه برای همه رایگان است و می‌توان از طریق اینترنت به تمامی منابع آن دسترسی داشت.

• تعداد کتب و اسناد در حال نگهداری: ۴۷ میلیون
• مکان: مسکو، روسیه
• تعداد بازدید سالانه: ۸۰۰,۰۰۰ نفر
• سال تأسیس: ۱۸۶۲

۷. کتابخانه ملی ژاپن

کتابخانه شورای ملی ژاپن که شعبه‌های اصلی آن در توکیو و کیوتو واقع شده است، یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های جهان محسوب می‌شود. نقش اصلی کتابخانه‌ی ملی ژاپن کمک به اعضای مجلس شورای ژاپن در تحقیق و جست‌وجو است. بااین‌حال، کتابخانه‌ی شورای ملی ژاپن یک کتابخانه‌ی عمومی نیز محسوب می‌شود و سالانه از هزاران بازدیدکننده میزبانی می‌کند.

این کتابخانه در آخرین به‌روزرسانی آماری خود در سال ۲۰۱۶، اعلام کرد که میزبان ۴۱.۸ میلیون نسخه کتاب و سند است. کتابخانه‌ی شورای ملی ژاپن از بیش از ۱۰.۷ میلیون کتاب، ۱۷ میلیون روزنامه و مجله، ۹ میلیون صفحات دیجیتالی شده، صدها هزار نقشه، دست‌نوشته، اسناد ضبط‌شده و رساله‌های دکتری میزبانی می‌کند.

آیا می دانستید؟

در تالار اصلی کتابخانه‌ی شورای ملی ژاپن عبارت «شکی نیست که صداقت مایه‌ی آزادی ماست» حک شده است. این عبارت به دو زبان ژاپنی و یونانی نوشته شده است.

• تعداد کتب و اسناد در حال نگهداری: ۴۱.۸ میلیون
• مکان: توکیو و کیوتو، ژاپن
• تعداد بازدید سالانه: ۶۴۵,۰۰۰ نفر
• سال تأسیس: ۱۹۴۸

۸. کتابخانه ملی فرانسه

کتابخانه ملی فرانسه بزرگ‌ترین کتابخانه‌ی این کشور است. این کتابخانه درمجموع از ۴۰ میلیون اثر، ازجمله ۱۵ میلیون کتاب و سند چاپی، دست‌نوشته، عکس، نقشه، سکه، مدال، اسناد صوتی، ویدئویی و چندرسانه‌ای و المان‌های تماشایی نگهداری می‌کند. هرساله ۱۵۰,۰۰۰ نسخه‌ی جدید به کتابخانه‌ی ملی فرانسه اضافه می‌شود.

کتابخانه‌ی ملی فرانسه یکی از قدیمی ترین کتابخانه های جهان در این فهرست است و قدمت آن به دوران شارل پنجم بازمی‌گردد که یک کتابخانه‌ی سلطنتی بود. این کتابخانه در طول قرن‌ها توسعه یافت و از اواخر دهه‌ی ۱۹۹۰ به‌عنوان کتابخانه‌ی ملی فرانسه درهای خود را به روی عموم گشود.

آیا می دانستید؟

کتابخانه‌ی ریشُلیو (Richelieu) میزبان کلکسیون‌های خاص کتابخانه‌ی ملی فرانسه است و این بخش پس از مرمت گسترده، احتمالاً در سال ۲۰۲۰ تکمیل می‌شود.

• تعداد کتب و اسناد در حال نگهداری: ۴۰ میلیون
• مکان: پاریس، فرانسه
• تعداد بازدید سالانه: بیش از ۱ میلیون نفر
• سال تأسیس: قرن چهاردهم

۹. کتابخانه ملی روسیه

کتابخانه ملی روسیه در شهر سن پترزبورگ، دومین کتابخانه‌ی بزرگ این کشور است. کتابخانه‌ی ملی روسیه در اواخر سال ۲۰۱۶ حدود ۳۷.۸۹ میلیون نسخه کتاب در کلکسیون خود داشت. این کتابخانه که در سال ۱۷۹۵ تأسیس شده، از اسناد متعلق به دو قرن پیش روسیه نگهداری می‌کند. کتابخانه‌ی ملی روسیه در ابتدا به‌عنوان کتابخانه عمومی خاندان سلطنتی از سوی کاترین دوم تأسیس شد.

آیا می دانستید؟

نقشه‌ای از جهان در سال ۱۷۰۷ و مُصحَف سن پترزبورگ که برگی از تورات به زبان عبری و متعلق به سال ۱۰۱۰ میلادی است، از باارزش‌ترین آثار نگهداری‌شده در کتابخانه‌ی ملی روسیه هستند.

• تعداد کتب و اسناد در حال نگهداری: ۳۷.۸۹ میلیون
• مکان: سن پترزبورگ، روسیه
• تعداد بازدید سالانه: حدود ۱ میلیون نفر
• سال تأسیس: ۲۷ مه ۱۷۹۵

۱۰. کتابخانه ملی چین

درحالی‌که شاید کتابخانه‌ی ملی چین بزرگ‌ترین کتابخانه‌ی این کشور نباشد، اما همان‌طور که از نام آن پیداست، اینجا کتابخانه‌ی رسمی جمهوری خلق چین محسوب می‌شود. کتابخانه‌ی ملی چین در پکن، پایتخت کشور، واقع شده و میزبان بیش از ۳۷.۶۸ میلیون اثر خطی و چاپی است.

کتابخانه‌ی ملی چین نه‌تنها بزرگ‌ترین منبع برای آثار ملی کشور است، بلکه یک مرکز فهرست‌نگاری کتب ملی، یک مرکز ملی حفظ و مراقبت از کتاب‌های قدیمی و همچنین موزه‌ی ملی کتاب‌های باستانی چین نیز محسوب می‌شود. کتابخانه‌ی ملی چین همچنین از آثار و کلکسیون‌های خارجی نیز نگهداری می‌کند.

آیا می دانستید؟

کتابخانه‌ی ملی چین دارای ۲۸۰,۰۰۰ نسخه کتاب نایاب است که بیش از ۱,۶۰۰ نسخه از آن‌ها به سلسله‌های سونگ و یوان تعلق دارند.

• تعداد کتب و اسناد در حال نگهداری: ۳۷.۶۸ میلیون
• مکان: پکن، چین
• تعداد بازدید سالانه: بیش از ۵ میلیون نفر
• سال تأسیس: ۱۹۰۹