معرفی کانال سوئز؛ نقطه عطف مهندسی و تجارت دریایی

کانال سوئز آبراهی مصنوعی در مصر است که دریای مدیترانه را به دریای سرخ متصل می کند و یکی از مهم ترین مسیرهای کشتیرانی جهان است.

آیا تاکنون به این فکر کرده‌اید که چگونه کشتی‌ها می‌توانند بدون دور زدن قاره آفریقا، از اروپا به آسیا برسند؟ پاسخ این سؤال در قلب کشور مصر نهفته است؛ کانال سوئز، یکی از مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین مسیرهای آبی جهان. این آبراه مصنوعی که دریای مدیترانه را به دریای سرخ متصل می‌کند، نه‌تنها نقش حیاتی در تجارت بین‌المللی ایفا می‌کند، بلکه تاریخچه‌ای پر فراز و نشیب، از دوران باستان تا امروز را در دل خود جای داده است. در این مقاله از ایوار، با نگاهی جامع و فشرده، شما را با ابعاد تاریخی، فنی، سیاسی و اقتصادی کانال سوئز آشنا خواهیم کرد؛ آبراهی که هر روز صدها کشتی از آن عبور می‌کنند؛ اما داستان پشت پرده‌اش همچنان برای بسیاری ناشناخته است.

کانال سوئز کجاست؟

کانال سوئز یک آبراه مصنوعی و استراتژیک در کشور مصر است که دریای مدیترانه را به دریای سرخ متصل می‌کند. این کانال که در شمال شرقی آفریقا واقع شده است، از شهر پورت‌ سعید در شمال آغاز می‌شود و تا شهر سوئز در جنوب امتداد دارد. طول این کانال حدود ۱۹۳ کیلومتر است و از غرب شبه‌‌جزیره سینا عبور می‌کند. کانال سوئز یکی از مهم‌ترین مسیرهای حمل‌ونقل دریایی در جهان به شمار می‌رود؛ زیرا کوتاه‌ترین مسیر دریایی میان اروپا و آسیا را فراهم می‌کند و کشتی‌ها را از طی مسیر طولانی اطراف قاره آفریقا بی‌نیاز می‌سازد.

موقعیت کانال سوئز روی نقشه

معرفی کانال سوئز

کانال سوئز یکی از مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین آبراه‌های مصنوعی در جهان است که نقش کلیدی در حمل‌ونقل بین‌المللی ایفا می‌کند. ساخت این کانال در قرن نوزدهم میلادی توسط مهندسان فرانسوی و مصری آغاز شد و در نهایت در سال ۱۸۶۹ میلادی افتتاح گردید. از آن زمان تاکنون، کانال سوئز به‌عنوان یکی از شاهراه‌های اصلی تجارت جهانی شناخته می‌شود. این کانال تحت نظارت و مدیریت سازمان کانال سوئز (Suez Canal Authority) قرار دارد که تمامی امور مربوط به تردد کشتی‌ها، عوارض عبور و نگهداری از کانال را مدیریت می‌کند.

کانال سوئز به کشتی‌ها این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به دور زدن قاره آفریقا از طریق دماغه امید نیک، مستقیماً از اروپا به آسیا و بالعکس حرکت کنند. این ویژگی باعث صرفه‌جویی قابل‌توجهی در زمان، هزینه و مصرف سوخت می‌شود و به همین دلیل اهمیت بسیار زیادی برای اقتصاد جهانی دارد.

به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر‌به‌فرد این کانال، کشور مصر از اهمیت ژئوپلیتیکی بالایی در تجارت جهانی برخوردار شده است. حدود ۱۲ درصد از تجارت دریایی جهان از طریق کانال سوئز انجام می‌شود که شامل نفت، گاز، کالاهای صنعتی و محصولات مصرفی است. این کانال نه‌تنها برای مصر منبع درآمدی حیاتی از طریق عوارض عبور کشتی‌ها محسوب می‌شود، بلکه برای بسیاری از کشورها مسیر ارتباطی کلیدی است.

کانال سوئز طی سال‌ها بارها توسعه و گسترش یافته است تا ظرفیت بیشتری برای عبور کشتی‌های غول‌پیکر داشته باشد. در سال ۲۰۱۵، پروژه‌ای تحت عنوان «کانال جدید سوئز» افتتاح شد که هدف آن افزایش سرعت عبور کشتی‌ها و کاهش زمان انتظار بود.

به‌طور کلی، کانال سوئز نه تنها یک شاهکار مهندسی، بلکه یکی از مهم‌ترین نقاط پیوند میان شرق و غرب در عرصه تجارت دریایی به شمار می‌رود.

نحوه کار کانال سوئز

کانال سوئز مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی را به‌شدت کوتاه می‌کند و سالانه هزاران کشتی از آن عبور می‌کنند. اما فرآیند عبور از این کانال چگونه انجام می‌شود؟

هنگامی که کشتی‌ها به یکی از ورودی‌های کانال در بندر پورت‌سعید (شمال) یا بندر سوئز (جنوب) می‌رسند، ابتدا مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. این ارزیابی شامل محاسبه ظرفیت ناخالص کشتی، نوع بار و تعیین عوارض عبور است. از سال ۱۹۵۰، مسافران از پرداخت هزینه معاف شده‌اند؛ اما بارها و کالاها همچنان مشمول عوارض هستند.

پس از آن، هدایت کشتی به عهده راهنماهای حرفه‌ای (پایلوت‌ها) قرار می‌گیرد که در کنار کاپیتان کشتی، با کمک رادارهای پیشرفته مسیر عبور را مدیریت می‌کنند. حرکت کشتی‌ها در کانال طبق سیستم کاروانی (Convoy System)  انجام می‌شود؛ به این صورت که روزانه یک کاروان به سمت شمال و دو کاروان به سمت جنوب حرکت می‌کنند. در مسیر، ایستگاه‌هایی مانند دریاچه تمساح، البلاح و الکبریت برای توقف موقت وجود دارند تا عبور کشتی‌های جهت مخالف به‌صورت ایمن انجام شود.

نوع محموله‌هایی که از کانال عبور می‌کنند، نیز بسیار متنوع است. در مسیر شمالی، کالاهایی مانند نفت خام، فرآورده‌های نفتی، فلزات، غلات، چوب و مواد خام دیده می‌شود؛ در حالی‌ که در مسیر جنوبی بیشتر سیمان، کود، فلزات ساخته‌شده، غلات و نفتکش‌های خالی در حال حرکت‌اند. همچنین حمل کانتینر و خودروهای مخصوص رول‌آن/رول‌آف یا (Ro-Ro) نیز رو به افزایش است.

چگونگی ساخت کانال سوئز

۱. ایده ساخت کانال سوئز

ایده‌ی ساخت یک کانال بزرگ که مسیری مستقیم میان دو دریا را فراهم کند، اولین بار در دهه‌ی ۱۸۳۰ و به لطف تلاش‌های کاوشگر و مهندس فرانسوی، لوئیس موریس آدولف لینانت د بلفوند، مطرح شد. او را می‌توان یک مصرشناس قهار نامید.

بلفوند یک ارزیابی از تنگه‌ی سوئز انجام داد و تأیید کرد که دو دریای مدیترانه و سرخ، برخلاف باور عموم، در یک سطح قرار دارند. به این معنی که می‌توان بدون نیاز به ساخت سد، کانالی احداث کرد که ساخت آن به‌مراتب آسان‌تر است.

سعید پاشا، نایب‌السلطنه‌ی امپراطوری عثمانی که در آن زمان بر مصر و سودان حکمرانی می‌کرد، در دهه‌ی ۱۸۵۰ فرصت را برای مصر و امپراطوری عثمانی مغتنم شمرد و به دیپلمات فرانسوی، فردیناند دولسپس امتیاز تأسیس شرکتی برای ساخت یک کانال را واگذار کرد. این شرکت بعدها به شرکت کانال سوئز معروف شد و مجوز اجاره‌ی ۹۹ ساله‌ی این آبراه و زمین‌های اطراف را به دست آورد.

۲. فردیناند دولسپس

اولین اقدام دولسپس تأسیس «گروه بین‌المللی برای حفاری تنگه‌ی سوئز» بود. این گروه متشکل از ۱۳ کارشناس از ۷ کشور بود و آلویز نگرلی، مهندس شهرسازی معروف، در رأس آن‌ها قرار داشت.

نگرلی کار خود را بر اساس طرح بلفوند پیش برد و ارزیابی‌های اولیه او از منطقه نقشی تعیین‌کننده در توسعه‌ی طرح‌های معماری کانال سوئز داشتند. آخرین گزارش این گروه در سال ۱۸۵۶ کامل شد. دو سال بعد نیز، شرکت کانال سوئز به‌طور رسمی تأسیس شد.

۳. ساخت کانال سوئز

در اوایل سال ۱۸۵۹، کار ساخت کانال سوئز از شمالی‌ترین نقطه از پورت سعید آغاز شد. مراحل حفاری کانال ۱۰ سال زمان برد و تقریباً ۱٫۵ میلیون نفر در این پروژه حضور یافتند.

متأسفانه، به دلیل اعتراضات بسیاری از سرمایه‌گذاران انگلیسی، فرانسوی و آمریکایی در کانال، بسیاری از این کارگران عملاً برده بودند. تصور می‌شود که ده‌ها هزار نفر در طول ساخت کانال سوئز جان خود را براثر ابتلا به وبا یا به دلایل دیگر از دست دادند.

تنش‌های سیاسی در منطقه نیز تأثیری منفی بر ساخت کانال سوئز داشت. مصر در آن زمان توسط بریتانیا و فرانسه اداره می‌شد و شورش‌های متعددی علیه حکام استعماری در جریان بود. این مشکلات همراه با محدودیت فناوری‌های ساخت‌وساز در آن زمان، باعث شد که هزینه‌ی ساخت کانال سوئز به رقم افسانه‌ای ۱۰۰ میلیون دلار و تقریباً دو برابر پیش‌بینی‌ها برسد.

۴. افتتاح کانال سوئز

اسماعیل پاشا، حاکم مصر و سودان، در ۱۷ نوامبر ۱۸۶۹ افتتاح رسمی کانال سوئز را اعلام کرد. در این زمان، اولین کشتی که از کانال سوئز گذر کرد، کشتی مجلل شهبانوی فرانسه، با نام عقاب (L’Aigle) بود. پس‌ از آن، نوبت به کشتی اقیانوس‌پیمای دلتا از بریتانیا رسید.

بااین‌حال، اچ‌ام‌اس نیوپورت را (HMS Newport) که یک کشتی نظامی بریتانیایی بود، باید اولین کشتی عبوری از کانال سوئز نامید. این کشتی در شب قبل از مراسم رسمی افتتاح کانال، وارد کانال سوئز شد و طول آن را طی کرد. جورج نریس، ناخدای این کشتی، به خاطر این عمل توبیخ رسمی شد؛ اما به‌طور مخفی از سوی دولت بریتانیا به خاطر تلاش‌هایش در تأمین منافع کشور در منطقه، مورد ستایش قرار گرفت.

۵. کشتی ها در کانال سوئز

در آن زمان تنها کشتی‌های بخار قادر به استفاده از کانال بودند؛ زیرا کشتی‌های بادبانی هنوز برای عبور از چنین کانالی با عرض کم و در منطقه‌ای با بادهای شدید، مشکل داشتند.

اگرچه ترافیک کشتی‌های عبوری در طی دو سال اول افتتاح کانال کمتر از حد انتظار بود، اما کانال سوئز تأثیری عمیق بر تجارت جهانی گذاشت و نقشی کلیدی در استعمار آفریقا از سوی قدرت‌های اروپایی ایفا کرد. اداره‌کنندگان کانال سوئز همچنان نیز با مشکلات مالی روبرو بودند و اسماعیل پاشا و دیگران مجبور شدند تا سهم خود را در سال ۱۸۷۵ به بریتانیا بفروشند. با این‌ حال، فرانسه همچنان یکی از سهامداران اصلی این کانال به شمار می‌رفت.

تاریخچه کانال سوئز

۱. کانال سوئز در دوران جنگ

در سال ۱۸۸۸، به‌موجب پیمان قسطنطنیه، کانال سوئز منطقه‌ای بی‌طرف و تحت حفاظت بریتانیا اعلام شد. بریتانیا بعدها نیز کنترل نواحی اطراف، از جمله مصر و سودان را به دست گرفت. ارتش بریتانیا در خلال جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۵، آشکارا از این کانال در برابر حمله‌ی امپراطوری عثمانی دفاع کرد.

۲. کانال سوئز در جنگ جهانی دوم

پیمان میان انگلیس و مصر در سال ۱۹۳۶، بر کنترل این آبراه مهم از سوی بریتانیا تأکید دوباره کرد و باعث شد کانال سوئز در طول جنگ جهانی دوم بسیار باارزش شود؛ زیرا قدرت‌های محور از جمله ایتالیا و آلمان درصدد تصاحب این کانال بودند. برخلاف موقعیت بی‌طرفانه‌ی این کانال، کشتی‌های متحدین اجازه‌ی دسترسی به این کانال در طول جنگ را نداشتند. با پایان جنگ جهانی دوم، مصر در سال ۱۹۵۱ از این پیمان خارج شد.

۳. ملی کردن کانال سوئز

پس از چندین سال مذاکره، بریتانیا در سال ۱۹۵۶ سربازان خود را از کانال سوئز عقب کشید و کنترل این آبراه مهم عملاً به دست دولت مصر، تحت رهبری جمال عبدالناصر، افتاد. ناصر به‌سرعت به‌سوی ملی کردن کانال پیش رفت و در جولای ۱۹۵۶ مالکیت این کانال را به منطقه‌ی کانال سوئز، یک نهاد شبه‌دولتی، واگذار کرد.

بریتانیا و ایالات‌متحده از این اقدام ناصر و همچنین تلاش دولت مصر برای تقویت روابط گسترده با اتحاد جماهیر شوروی در آن زمان، خشمگین شدند. آن‌ها در ابتدا از حمایت‌های مالی خود برای توسعه‌ی کانال سوئز سرباز زدند.

با این‌ حال، عصبانیت انگلیس و آمریکا به همراه دیگر قدرت‌های اروپایی زمانی به اوج خود رسید که دولت ناصر تنگه‌ی تیران (Tiran)، آبراهی را که به دریای سرخ متصل می‌کرد، بست.

۴. بحران کانال سوئز

نیروهای نظامی به رهبری بریتانیا و فرانسه در اکتبر ۱۹۵۶ مصر را تهدید به حمله‌ی نظامی کردند و به سبب این اقدام، بحران کانال سوئز شکل گرفت.

در این زمان، وزیر امور خارجه‌ی کانادا که بیم بالا گرفتن این تنش‌ها را داشت، پیشنهاد کرد تا گروهی از نیروهای صلح‌بان سازمان ملل در این منطقه مستقر شوند تا عبور و مرور از کانال برای همه امکان‌پذیر باشد. این اولین بار بود که از نیروهای صلح‌بان استفاده می‌شد. سازمان ملل نیز در ۴ نوامبر ۱۹۵۶، پیشنهاد کانادا را پذیرفت.

اگرچه شرکت کانال سوئز همچنان به اداره‌ی این آبراه می‌پرداخت، اما نیروهای سازمان ملل دسترسی به کانال و صلح در شبه‌جزیره‌ی سینا را بین همه‌ی طرفین میسر کردند. بااین‌حال، این آخرین بار نبود که کانال سوئز نقشی حیاتی در درگیری‌های بین‌المللی ایفا می‌کرد.

۵. جنگ اعراب

با شروع جنگ ۶ روزه در سال ۱۹۶۷، ناصر به نیروهای صلح‌بان سازمان ملل دستور داد تا شبه‌جزیره‌ی سینا را تخلیه کنند و دستور منع عبور و مرور از کانال سوئز را صادر کرد و با ریختن مین‌های دریایی در مسیر عبوری، عملاً کانال را بست.

در آن زمان، ۱۵ کشتی که قبل از اعلام دستور منع عبور و مرور وارد کانال شده بودند، برای سال‌ها در این منطقه گیر افتادند.

کشتی‌های مین‌روب آمریکایی و انگلیسی سرانجام کانال را پاک‌سازی کردند و سوئز دوباره به مسیری امن برای عبور و مرور کشتی‌ها تبدیل شد. رئیس‌جمهور جدید مصر، انور سادات، این کانال را در سال ۱۹۷۵ بازگشایی کرد و ناوگانی از کشتی‌ها را به سمت بندر سعید روانه ساخت.

۶. کانال جدید سوئز

در گذشته، نبود امکان عبور دوطرفه باعث تأخیرهای طولانی می‌شد. اما در سال ۲۰۱۵، پروژه‌ای تحت عنوان «کانال جدید سوئز» با طول ۳۵ کیلومتر افتتاح شد که اجازه عبور هم‌زمان کشتی‌ها را در برخی بخش‌ها فراهم کرد. همچنین عمق کانال افزایش یافت تا کشتی‌های غول‌پیکر نیز بتوانند از آن عبور کنند.

زمان عبور از کانال در گذشته تا ۴۰ ساعت طول می‌کشید؛ اما امروزه این زمان به حدود ۱۱ تا ۱۶ ساعت کاهش یافته است. با پیشرفت فناوری، کنترل حرکت کشتی‌ها به‌صورت دقیق و با ایمنی بالا انجام می‌گیرد.

عرض و عمق کانال سوئز

• طول کانال سوئز: ۱۹۳٫۳ کیلومتر
• عرض کانال سوئز: حدود ۲۰۵ متر
• عمق کانال سوئز: ۲۴ متر

هنگام افتتاح کانال سوئز در سال ۱۸۶۹، طول این کانال ۱۶۴ کیلومتر بود. اما با گذر زمان و انجام چندین مرحله توسعه و گسترش، طول کلی کانال حدود ۳۰ کیلومتر افزایش یافته و به ۱۹۳٫۳ کیلومتر رسیده است. عرض کانال حدود ۲۰۵ متر و عمق آن ۲۴ متر است.

اگرچه کانال سوئز در مقایسه با بیشتر کانال‌های دریایی جهان، از جمله کانال پاناما، ظرفیت پذیرش کشتی‌های بزرگ‌تر و ترافیک بیشتر را دارد، اما تنها به کشتی‌هایی اجازه عبور می‌دهد که حداکثر وزن ناخالص آن‌ها ۲۴۰ هزار تُن یا ۲۰ متر آبخور (عمق کشتی در آب) باشد. همچنین، ارتفاع کشتی‌ها نباید بیشتر از ۶۸ متر از سطح آب و عرض آن‌ها از ۷۷٫۵ متر (در عریض‌ترین نقطه) تجاوز کند.

کشتی‌های فوق‌العاده بزرگ (سوپرتانکرها) و شناورهایی که ابعاد بزرگ‌تری دارند، می‌توانند بخشی از بار خود را روی کشتی‌های باری کوچکتری که متعلق به سازمان کانال سوئز هستند تخلیه کنند تا آبخورشان کاهش یابد. پس از عبور از کانال، بار آن‌ها دوباره بارگیری می‌شود.

کتیبه داریوش در کانال سوئز

در نزدیکی کانال سوئز، یکی از آثار مهم تاریخی مربوط به دوران باستان یافت شده است؛ کتیبه داریوش بزرگ، پادشاه هخامنشی. این کتیبه‌ها به چهار زبان فارسی باستان، ایلامی، بابلی و مصری نوشته شده‌اند و به‌مناسبت افتتاح کانالی بین رود نیل و دریاچه‌های تلخ در منطقه وادی طمیلات نصب شده‌اند. این کانال، که در متون باستانی به‌عنوان »کانال فرعون‌ها» شناخته می‌شود، پیش‌درآمدی بر کانال سوئز امروزی به شمار می‌رود.

یکی از بهترین نسخه‌های باقی‌مانده از این کتیبه‌ها، سنگ‌نوشته‌ای از گرانیت صورتی‌رنگ است که در سال ۱۸۶۶ توسط شارل دولسپس، پسر فردیناند دولسپس (سازنده مدرن کانال سوئز)، در نزدیکی منطقه‌ای به نام الکبریت، حدود ۳۰ کیلومتری سوئز، کشف شد. این اثر تاریخی با نام کتیبه شالوف (Chalouf Stele)  نیز شناخته می‌شود.

داریوش بزرگ، پادشاه ایران (۵۲۲ تا ۴۸۶ پیش از میلاد)، در این کتیبه توضیح می‌دهد که چگونه پس از تسخیر مصر، فرمان ساخت کانالی را صادر کرده است که از شاخه‌ای از نیل (شاخه بوباستیس) به دریاچه تمساح می‌رسد و از آنجا به دریای سرخ متصل می‌شود. او هدف از این پروژه را ایجاد مسیر دریایی بین مصر و ایران بیان کرده است.

در متن کتیبه آمده است:

من، داریوش، یک پارسی‌ام؛ از پارس به راه افتادم و مصر را تصرف کردم. دستور دادم که کانالی از رود نیل که در مصر جاری‌ است، به دریای پارس حفر شود. زمانی که این کانال طبق فرمان من حفر شد، کشتی‌ها از مصر به پارس خواهند رفت، چنانکه خواسته بودم.

این کتیبه‌ها نه‌تنها سندی از قدرت و مهندسی هخامنشیان‌اند، بلکه نشان می‌دهند که هزاران سال پیش نیز پروژه‌های بزرگ آبی با اهداف تجاری و سیاسی میان تمدن‌های بزرگ صورت می‌گرفت.

حقایق جالب درباره کانال سوئز

۱. قدمت کانال سوئز به دوران مصر باستان باز می گردد

کانال سوئز را می‌توان جدیدترین آبراه ساخت دست بشر نامید که زمانی از دل مصر عبور می‌کرد. به نظر می‌رسد فرعون مصری، سنوسرت سوم، اولین کانال را در حوالی سال ۱۸۵۰ پیش از میلاد برای اتصال دریای سرخ به رود نیل ساخته باشد.

به گفته برخی منابع تاریخی، نخو دوم، فرعون مصری، به همراه داریوش، شاه هخامنش، هردو شروع به ساخت پروژه‌ای مشابه کردند؛ اما بعدها آن را به حال خود رها ساختند.

۲. ناپلئون بناپارت قصد ساخت کانال سوئز را داشت

پس از فتح مصر در سال ۱۷۹۸، فرماندهی نظامی فرانسوی، ناپلئون بناپارت، گروهی از نقشه‌برداران را برای ارزیابی امکان حفر تنگه‌ی سوئز و ساخت کانالی از دریای سرخ به‌سوی مدیترانه، به منطقه روانه ساخت. اما گروه اعزامی ناپلئون به اشتباه به این نتیجه رسیدند که ارتفاع دریای سرخ حداقل ۱۰ متر بالاتر از مدیترانه است.

آن‌ها به ناپلئون هشدار دادند که هرگونه تلاش برای حفر کانال می‌تواند منجر به طغیان فاجعه‌بار آب در سراسر دلتای نیل شود. اشتباه نقشه‌برداران برای ترساندن ناپلئون و دست کشیدن از این پروژه کافی بود.

۳. دولت بریتانیا شدیداً مخالف ساخت کانال سوئز بود

فردیناند دولسپس که با نایب‌السلطنه‌ی مصر برای ساخت کانال به توافق رسید، حمایت ناپلئون سوم برای تأمین مالی این پروژه را جلب کرد. اما بسیاری از سیاسیون بریتانیایی مخالف احداث چنین کانالی بودند.

به باور آن‌ها، کانال سوئز یک برنامه‌ی سیاسی با هدف کاهش قدرت امپراطوری بریتانیا در عرصه‌ی کشتیرانی در دنیا بود. این اتفاق منجر به تنش‌های سیاسی بین دو امپراطوری وقت شد.

۴. کانال سوئز با ترکیبی از نیروی کار اجباری و ماشین آلات پیشرفته آن زمان ساخته شد

ساخت کانال سوئز نیازمند نیروی عظیم انسانی بود و دولت مصر این نیرو را از طریق اجبار افراد فقیر با دستمزدهای اندک و تحت زور و شکنجه تأمین کرد.

در اواخر سال ۱۸۶۱، ده‌ها هزار روستایی با دست خالی و بیل و کلنگ به حفر مراحل ابتدایی کانال پرداختند. با این روش، پیشرفت به‌کندی حاصل می‌شد و پروژه با دستور اسماعیل پاشا برای منع استفاده از نیروی کار اجباری در سال ۱۸۶۳ به بن‌بست خورد.

فرانسه که کمبود شدید نیروی کار را احساس می‌کرد، استراتژی خود را تغییر داد و شروع به استفاده از بیل‌های مکانیکی با نیروی بخار و زغال‌سنگ کرد. درنتیجه سه‌چهارم از ۷۵ میلیون مترمکعب خاک موجود در این کانال، توسط ماشین‌آلات سنگین جابجا شدند.

۵. مجسمه آزادی اساساً به خاطر کانال سوئز ساخته شد

وقتی‌که مراحل ساخت کانال در سال ۱۸۶۹ رو به اتمام بود، فردریک آگوست بارتولدی، مجسمه‌ساز فرانسوی، تلاش کرد تا فردیناند دولسپس و دولت مصر را قانع کند تا مجسمه‌ای به نام «مصر روشنایی را به آسیا می‌آورد» بسازد و در ورودی کانال از سمت دریای مدیترانه نصب کند.

بارتولدی که تحت تأثیر غول باستانی رودس قرار گرفته بود، مجسمه‌ای ۲۷ متری از یک زن با لباس مصری و همراه با مشعلی در دست ساخت که قرار بود نقش فانوس دریایی برای هدایت کشتی‌ها در کانال را نیز بر عهده داشته باشد. اما این پروژه هرگز محقق نشد و بارتولدی سرانجام از طرح خود با نام مجسمه‌ی آزادی در بندر نیویورک پرده برداشت.

۶. سازنده کانال بعدها به سراغ ساخت کانال پاناما رفت

فردیناند دولسپس که منتقدان را با ساخت کانال سوئز ساکت کرده بود، بعدها به سراغ حفر کانالی در خلیج پاناما در آمریکای مرکزی رفت. پروژه در سال ۱۸۸۱ آغاز شد؛ اما برخلاف پیش‌بینی فردیناند دولسپس که تصور می‌کرد ساخت این کانال از همه نظر ساده‌تر از کانال سوئز باشد، پروژه با مشکلات فراوانی همراه شد.

هزاران نفر در طول ساخت کانال جان خود را از دست دادند و فردیناند دولسپس حدود ۲۶۰ میلیون دلار را بدون نتیجه‌ی مشخص حیف‌ومیل کرد. پروژه سرانجام در سال ۱۸۸۹ با شکست روبرو شد و یک رسوایی بزرگ برای فردیناند دولسپس و دیگر معماران آن زمان، ازجمله گوستاو ایفل، خالق برج ایفل، به بار آورد. ایفل قرار بود سدهای این کانال را طراحی کند.

۷. کانال سوئز نقشی حیاتی در بحران جنگ سرد داشت

کانال سوئز در سال ۱۹۵۶ در مرکز جنگ میان مصر و نیروهای انگلیسی و فرانسوی قرار گرفت. ریشه‌های این درگیری بر سر تصاحب نظامی منطقه‌ی اطراف کانال به دست بریتانیا بود. بسیاری از مصری‌ها از نفوذ استعماری در منطقه به خشم آمدند و سرانجام تنش‌ها در سال ۱۹۵۶ و با ملی کردن این کانال به نفع مصر به اوج رسید.

۸. ناوگانی از کشتی ها برای بیش از ۸ سال در کانال سوئز به حال خود رها شدند

در خلال جنگ ۶ روزه مصر، دولت مصر کانال سوئز را بست و هر دو طرف کانال را با مین‌های دریایی و ناوچه‌های جنگی محاصره کرد. در آن زمان، ۱۵ کشتی بین‌المللی پیش‌تر راهی کانال شده بودند. آن‌ها برای مدت ۸ سال در این کانال گیر افتادند و سرانجام لقب «ناوگان زرد» را به خود اختصاص دادند.

دلیل انتخاب چنین نامی، نشستن ماسه‌های زردرنگ صحرا روی عرشه‌ی این کشتی‌ها بود. اکثر خدمه به‌موجب تفاهم‌نامه‌هایی سه‌ماهه بین کشتی‌های گیرافتاده جابجا شدند؛ اما باقی آن‌ها از طریق تشکیل یک اتحادیه‌ی شناور و برگزاری رویدادهای ورزشی و اجتماعی، اوقات خود را گذراندند. با گذشت چند سال، این ناوگان حتی مهر مخصوص به خود را ساخت و نظام تجاری داخلی خود را داشت.

این ۱۵ کشتی سرانجام اجازه یافتند تا در سال ۱۹۷۵ کانال را ترک کنند. در آن زمان، تنها دو کشتی توان این را داشتند تا با نیروی پیشرانه‌ی خود به حرکت درآیند.