راهنمای سفر با قطارهای ریل یوروپ؛ تجربه ای متفاوت از گردش در قلب اروپا

اگر قصد سفر با قطار در اروپا را دارید، «ریل یوروپ» یکی از مطمئن ترین و متنوع ترین گزینه ها برای خرید بلیط است.

سوالات متدوال درباره ریل یوروپ

«ریل یوروپ» (Rail Europe) یکی از معروف‌ترین شرکت‌های فعال در صنعت حمل‌ونقل ریلی اروپا است که انواع بلیط قطار شرکت‌های ریلی اروپایی را ارائه می‌کند. آژانس مسافرتی ایوار از سال ۲۰۰۶ میلادی، نماینده رسمی خطوط ریلی اروپا در ایران است. ایوار شرایطی را فراهم آورده است تا مسافران تنها با داشتن کارت شتاب، بلیط قطار خارجی به مقاصد مختلف اروپایی را از ایران خریداری کنند. در ادامه به برخی سوالات پرتکرار مسافران در زمینه خرید بلیط قطار ریل یوروپ پاسخ داده‌ایم.

۱. منظور از کلاس قطار در بلیط های ریل یوروپ چیست؟

قطارهای اروپا همچون صنعت هوانوردی، کلاس‌های (Train Class) خدماتی مختلفی را در قطارها ارائه می‌کنند. این کلاس‌های خدماتی به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• اکونومی/ سکند کلاس (Economy/Second Class): ویژگی اصلی این کلاس، مقرون‌به‌صرفه بودن قیمت بلیط آن‌ است.
• کلاس کامفورت (Comfort Class): صندلی‌های این کلاس جادارتر هستند و آرامش‌ بیشتری دارند.
• کلاس پریمیر (Premier Class): در این کلاس خدماتی، مسافران صندلی‌های جادار با فضای پای کافی دارند. همچنین، می‌توانند در صندلی محل استقرار خود از انواع نوشیدنی و میان‌وعده بهره‌مند شوند. دسترسی به سالن‌های لانژ در ایستگاه‌های قطار از دیگر خدماتی است که به خریداران بلیط این کلاس ارائه می‌شود.

لازم به ذکر است که اغلب قطارهای اروپایی مجهز به سیستم گرمایشی و تهویه مطبوع هستند. همچنین در هر واگن سرویس بهداشتی تعبیه شده است.

۲. منظور از رزرو در قطارهای ریل یوروپ چیست؟

بر اساس نوع قطاری که با آن سفر می‌کنید، ممکن است علاوه‌بر خرید بلیط، نیاز به رزرو صندلی داشته باشید. بر این اساس، بلیط‌های ریل یوروپ به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• رزرو الزامی (Reservations Required): اغلب قطارهای سریع‌السیر اروپایی نیازمند رزرو هستند؛ بنابراین، پس از خرید بلیط، باید اقدام به رزرو صندلی کنید.
• توصیه به رزرو (Reservations Recommended): این بلیط‌ها الزامی به رزرو صندلی ندارند؛ اما بدون رزرو هم تضمینی وجود ندارد که بتوانید یک صندلی پیدا کنید.
• غیرقابل رزرو (Non-Reservable): این بلیط ویژه قطارهایی است که نیازی به رزرو ندارند. می‌توانید سوار قطار شوید و در هر صندلی خالی که پیدا کردید، بنشینید.

۳. قطارهای شب رو چه کلاس های خدماتی دارند؟

قطارهای شب‌رو براساس کلاس خدماتی به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• کلاس اکونومی (Economy Class): مسافران کلاس اکونومی می‌توانند شب را در صندلی‌های راحتی یا در کوپه‌‌های، ۳، ۴ یا ۶ تخته سپری کنند. سرویس بهداشتی نیز در انتهای واگن قرار دارد.
• کلاس کامفورت (Comfort Class): با خرید بلیط کلاس کامفورت به یک کوپه یک یا دو تخته و یک سرویس بهداشتی اختصاصی دسترسی دارید.
• کلاس پریمیر (Premier Class): مسافران کلاس پریمیر به یک کوپه خصوصی دو نفره، مجهز به دوش و سرویس بهداشتی اختصاصی، و دو وعده صبحانه و شام دسترسی دارند.

۴. نحوه چاپ بلیط های الکترونیکی چگونه است؟

اگر بلیط خود را به‌صورت آنلاین (E-Ticket) خریداری می‌کنید، ممکن است نیاز به چاپ بلیط داشته باشید. بر این اساس، بلیط‌های الکترونیکی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• چاپ در ایستگاه (Print-At-The-Station): این نوع بلیط‌ها را باید در دستگاه‌های بلیط‌خوان ویژه، واقع در ایستگاه‌های قطار چاپ کنید. برای دریافت بلیط، کد تاییدیه ۶ تا ۹ کاراکتری را که هنگام خرید بلیط برایتان ارسال شده است، وارد کنید تا بلیط چاپ شود. اگر با قطارهای بریتانیایی سفر می‌کنید، قبل از وارد کردن کد تایید، باید یک کارت مجهز به نوار مغناطیسی، مثل کارت بانکی، کارت اعتباری یا غیره، را در دستگاه وارد کنید تا فعال شود؛ حالا کد تایید بلیط را وارد کنید تا بلیط‌تان چاپ شود.
• چاپ در خانه (Print-At-Home): تا قبل از رسیدن به ایستگاه قطار، بلیط‌ خود را چاپ کنید. برای اطلاع از نحوه پرینت این نوع بلیط، به ایمیل خرید بلیط مراجعه کنید.

۵. طرح ریل پروتکشن چه مزایایی دارد؟

طرح «ریل پروتکشن» (Rail Protection) به مسافران کمک می‌کند در صورت تغییر برنامه‌ سفر، گم‌کردن بلیط یا وقوع حوادث غیرمنتظره، انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشند. از مزایای این طرح می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تغییر یا لغو راحت‌تر بلیط: این طرح امکان تغییر تاریخ سفر یا لغو بلیط را، فارغ از قوانین لغو یا تعویض شرکت‌های ریلی، به مسافران می‌دهد. حتی اگر بلیط غیرقابل استرداد (Non-refundable) یا غیرقابل تغییر (Non-flexible) باشد، مسافر می‌تواند آن را لغو کند.
• دریافت اعتبار به‌جای بازگرداندن پول: اگر مسافر مجبور به لغو سفر فعلی شود اما هنوز تصمیم نگرفته است که دوباره چه زمانی سفر کند، می‌تواند به‌جای دریافت پول نقد، یک کوپن (Coupon Code) با اعتبار ۲ ساله دریافت کند.
• پوشش حوادث غیرمنتظره: اگر مسافر به‌دلیل بروز مشکلاتی همچون گم‌شدن یا سرقت بلیط، اعتصاب قطارها و غیره، قادر به سفر نباشد، تحت پوشش این طرح می‌تواند هزینه بلیط خود را پس بگیرد.

مسافرانی که مایل به خرید این طرح هستند، می‌توانند در هنگام خرید بلیط، این گزینه را انتخاب کنند. این طرح باید برای هر بلیط به‌صورت جداگانه خریداری شود.

۶. آیا می توانم بلیط خریداری شده را لغو یا تعویض کنم؟

اگر از بلیط اعتباری ریل پس (Rail Pass) استفاده می‌کنید، در ۸۵ درصد مواقع تا زمانی که بلیط فعال نشده باشد یا از آن استفاده نکرده باشید، پس شما قابل استرداد است. لازم به ذکر است که ریل پس نوعی بلیط اعتباری است که مدت زمان مشخص یا تعداد سفر مشخصی اعتبار دارد. در غیر این‌صورت، شرایط تغییر یا لغو بلیط، بستگی به نوع آن دارد:

• بلیط‌ ثابت (Non-flexible): این بلیط‌ها اغلب قابل تعویض یا استرداد نیستند.
• بلیط نیمه انعطاف‌‌پذیر (Semi-flexible): با پرداخت هزینه مشخص، می‌توان این بلیط‌ها را تعویض یا استرداد کرد.
• بلیط کاملا انعطاف‌‌پذیر (Fully flexible): این بلیط‌ها اغلب به‌طور کامل قابل تعویض یا استرداد هستند. در بعضی موارد ممکن است هزینه اندکی از مسافر اخذ شود.

حال اگر بلیط شما شرایط تعویض یا استرداد را دارد، بسته به نحوه خرید بلیط دو راه پیش رو دارید:

• اگر بلیط خود را به‌صورت اینترنتی خریداری کرده‌اید، می‌توانید به‌صورت آنلاین کار تعویض یا استرداد را انجام دهید.
• اگر بلیط‌ کاغذی یا ریل پس خریداری کرده‌اید، برای تعویض یا استرداد بلیط باید در بازه زمانی معین به نمایندگی‌های مجاز ریل یوروپ مراجعه کنید.
• مسافرانی که طرح ریل پروتکشن را خریداری کرده‌‌اند، فارغ از سیاست‌های تعویض یا استرداد شرکت ریلی، می‌توانند بلیط خود را تغییر دهند یا لغو کنند. همچنین مسافران می‌توانند اعتبار خود را در قالب کوپن با اعتبار ۲ ساله مسترد کنند.

۷. چطور سفر کانکشن یا اتصالی با قطار را رزرو کنم؟

منظور از قطار اتصالی سفری است که با یک قطار قابل دسترسی نیست و باید در بین راه ۲ یا چند بار قطار عوض کنید. سفرهای ریلی اتصالی در اروپا امری رایج است. ریل یوروپ برای راحتی مسافران قطارهای اتصالی را در یک کادر فهرست می‌کند. این فهرست به‌صورت سیستماتیک قطارهایی را به مسافر پیشنهاد می‌دهد که زمان کافی برای تعویض قطار وجود دارد و مسافر به‌راحتی می‌تواند از یک قطار به قطار دیگر برود.

در صورتی که می‌خواهید از قطارهای اتصالی استفاده کنید:

• اگر هر دو قطار از یک ایستگاه حرکت می‌کنند، کافی است به سکوی مشخص‌شده در بلیط بروید.
• اگر قطارها از ایستگاه‌های متفاوتی حرکت می‌کنند، اغلب اوقات می‌توانید با پای پیاده یا حمل‌ونقل عمومی، در کوتاه‌ترین زمان ممکن خود را به ایستگاه بعدی برسانید.

۸. قبل از حرکت قطار باید چه کارهایی انجام دهم؟

• حداقل ۳۰ دقیقه قبل از حرکت قطار، در ایستگاه حضور داشته باشید.
• اگر بلیطتان از نوع چاپ در ایستگاه است، به دستگاه‌های بلیط‌خوان مستقر در ایستگاه مراجعه و آن را چاپ کنید.
• اگر با قطارهای یورواستار (Eurostar)، تالیس (Thalys) یا قطارهای فرانسوی سفر می‌کنید، باید قبل از سفر چمدان‌های خود را با ذکر نام و نام خانوادگی‌، برچسب‌گذاری کنید.
• به‌خاطر داشته باشید مسئولیت نگهداری از چمدان‌ها به عهده مسافر است. در صورت مفقودی چمدان، شرکت راه‌آهن هیچ مسئولیتی بر عهده نمی‌گیرد.
• به دنبال تابلوی اعلانات ایستگاه بگردید تا زمان و سکوی حرکت قطار را پیدا کنید. شماره قطار و زمان حرکت را با اطلاعات تطبیق دهید. در بعضی مواقع نام شهر مقصد روی تابلو نمایش داده نمی‌شود.
• اطلاعات شماره واگن، کلاس خدماتی و شماره صندلی خود را از روی بلیط پیدا کنید.
• به سکوی مورد نظر بروید و واگن قطار خود را پیدا کنید. واگن‌ها با شماره ۱ یا ۲ مشخص می‌شوند که نشانگر کلاس قطار است.
• در واگن، صندلی خود را پیدا کنید و مستقر شوید.
• اگر بلیط بدون رزرو یا ریل پس دارید، فقط به واگن مندرج در مشخصات بلیط بروید و روی یکی از صندلی‌ها بنشینید.

۹. نحوه جابجایی چمدان با قطار چگونه است؟

بسته به اینکه با چه قطاری سفر می‌کنید، محل قرارگیری چمدان‌ها متفاوت است. با این حال، معمولا چمدان‌های کوچک و متوسط در قفسه‌های بالای سر یا زیر صندلی‌ها و چمدان‌های بزرگ در قفسه‌های ویژه داخل واگن نگهداری می‌شوند.

میزان بار مجاز با قطار نیز بسته به شرکت ریلی متفاوت است؛ به‌طور مثال مسافرانی که با قطارهای یورواستار، تالیس یا TGV سفر می‌کنند، مجاز به حمل دو چمدان و بار دستی همراه هستند؛ بنابراین، قبل از سفر سیاست‌های شرکت ریلی را به‌دقت مطالعه کنید تا جریمه نشوید.

اگر با قطارهای سوئیس سفر می‌کنید، می‌توانید از سرویس «فست بگیج» (Fast Baggage)‌ استفاده کنید. این سرویس که در ۴۵ شهر این کشور ارائه می‌شود، چمدان‌ها را در همان روز به مسافر تحویل می‌دهد.

۱۰. نحوه پذیرایی در داخل قطار چگونه است؟

اکثر قطارهای محلی که در مسافت‌های کوتاه سفر می‌کنند، سرویس پذیرایی ندارند و باید میان‌وعده یا نوشیدنی خود را به‌همراه داشته باشید. با این حال، قطارهای بین‌شهری و مسافت طولانی، گزینه‌های پذیرایی متنوعی را ارائه می‌دهند:

• چرخ دستی‌های سیار: این چرخ‌دستی‌ها انواع ساندویچ، تنقلات و نوشیدنی‌ها را می‌فروشند و بین سالن‌ها مدام در حرکتند.
• واگن‌ بوفه: بسیاری از قطارها مجهز به واگن بوفه هستند. این بوفه‌ها انواع غذاها را ارائه می‌دهند که کیفیتشان با کافه‌های محلی قابل مقایسه است.
• واگن رستوران: قطارهایی که در مسافت طولانی سفر می‌کنند، مجهز به واگن‌ رستوران هستند و انواع وعده‌های غذایی را سرو می‌کنند.

۱۱. انواع بلیط قطار ریل یوروپ کدامند؟

بلیط‌ قطارهای اروپایی براساس میزان انعطاف‌پذیری به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. لازم به ذکر است که منظور از انعطاف‌پذیری (Flexible) بلیط‌ها، سیاست‌های مربوط به لغو یا بازپرداخت آن‌ها است و به این معنی نیست که هر زمانی از روز که دوست دارید، با قطار مورد نظر سفر کنید.

هر یک از این بلیط‌ها براساس میزان انعطاف‌پذیری، مزایا و معایب خاص خود را دارند. مثلا بلیط‌های انعطاف‌پذیر به برخی از قطارهای خاص محدود می‌شوند؛ اما هزینه تغییر یا لغو آن‌ها کمتر است و در اغلب اوقات می‌توانید وجه بلیط را پس بگیرید.

۱۲. انواع بلیط قطار براساس شرایط تعویض یا کنسلی چیست؟

همواره قبل از خرید بلیط، همه شرایط مربوط به لغو یا تعویض بلیط را به‌دقت مطالعه کنید. هر یک از شرکت‌های ریلی اروپایی شرایط خاص خود را دارند و ممکن است جزئیات مربوط به لغو یا تعویض بلیط، متفاوت باشد. با این حال، اغلب شرکت‌های ریلی اروپایی یکی از سه نوع بلیط زیر را ارائه می‌دهند:

• بلیط غیرانعطاف‌پذیر یا ثابت (Non-flexible): این نوع بلیط معمولا ارزان‌ترین بلیط محسوب می‌شود؛ اما اغلب غیرقابل تعویض و استرداد است.
• بلیط نیمه‌ انعطاف‌پذیر (Semi-flexible): این نوع بلیط گران‌تر از بلیط‌های غیرمنعطف است؛ اما امکان تعویض و بازپرداخت بلیط را با هزینه‌ای مشخص فراهم می‌کند. این هزینه بسته به اپراتور ریلی، ممکن است متفاوت باشد.
• بلیط کاملا انعطاف‌پذیر (Fully-flexible): این نوع بلیط گران‌‌تر از سایر بلیط‌ها است؛ اما امکان بازپرداخت و تعویض را با هزینه کم یا به‌صورت رایگان فراهم می‌کند. شرایط بازپرداخت یا تعویض بسته به اپراتور ریلی متفاوت است.

۱۳. تفاوت بلیط انعطاف پذیر با دیگر بلیط ها چیست؟

مسافران باید به این نکته توجه کنند که بلیط‌های «کاملا انعطاف‌پذیر» (Fully-flexible) با بلیط‌های «هر زمان» (Anytime) بریتانیا یا «بلیط‌های باز» (Open Tickets) فرانسه متفاوت است. بلیط‌های «انی تایم»‌ یا «هر زمان» به مسافر این امکان را می‌دهد تا در هر ساعتی از روز سفر کند. «بلیط‌های باز» نیز بازه اعتباری مشخصی، به‌طور مثال یک ماهه، دارند و مسافر می‌تواند در آن بازه زمانی با آن بلیط سفر کند.