موزه لئوناردو داوینچی در فلورانس

لئوناردو داوینچی را بیشتر با نقاشی مونا لیزای او می‌شناسند. اما بعد از بازدید از موزه‌ی او در فلورانس، نگرش بازدیدکنندگان نسبت به داوینچی تغییر پیدا می‌کند و بیشتر از قبل، قدردان مطالعات این هنرمند می‌شوند.

معمولاً فلورانس را مهد رنسانس به حساب می‌آورند که در طول تاریخ، هنرمندانی از جمله داوینچی، دانته و میکل آنژ را به خود دیده است. «موزه لئوناردو داوینچی» (Leonardo da Vinci Museum) در این شهر، به نابغه‌ی عصر رنسانس و یکی از معروف‌ترین شخصیت‌های تاریخی کشور ایتالیا، یعنی لئوناردو داوینچی اختصاص داده شده و بخش‌های گوناگونی را دربرمی‌گیرد. داوینچی بین سال‌های 1452 تا 1519 زندگی کرد و یکی از معدود هنرمندانی به شمار می‎رفت که ارزش کارهای او در طول حیاتش بر همگان روشن بود و تقدیر از آثار و مهارت بی‌نظیر او به بعد از مرگش موکول نشد.

لئوناردو داوینچی، تمام تمرکز خود را بر روی مسائل مربوط به هنر همچون نقاشی، مجسمه‌سازی، معماری، موسیقی، طراحی و رقص‌آرایی برای نمایش‌ها گذاشته بود و بعد از گذشت این همه سال، هنوز هم او را نمادی از رنسانس و تولد دوباره‌ی آن به شمار می‌آورند. او همچنین یک ریاضیدان، کالبدشناس و دانشمند نیز محسوب می‌شد و در واقع می‌توان گفت درباره‌ی همه چیز کنجکاو بود و اگر بخواهیم زمینه‌های کاری او را به طور کامل نام ببریم، با همین چند خط به پایان نمی‌رسد. شهرت داوینچی به درجه‌ای رسیده بود که پادشاه «فرانسوای اول» از او درخواست کرد تا برای کار در دربار او به فرانسه برود و در نهایت همان جا درگذشت.

خوشبختانه توانسته‌اند بیشتر آثار این هنرمند را حفظ کنند که از این میان می‌توان نقاشی دیواری مشهور او، یعنی «شام آخر» (Last Supper) را نام برد که در خانقاه «کلیسای سانتا ماریا دله گرتزیه» (Santa Maria delle Grazie) در میلان پیدا شده بود. اما بعضی از آن‌ها در طول تاریخ گم شده و تعدادی دیگر نیز در جایی خارج از ایتالیا به نمایش گذاشته می‌شوند. برای مثال اثر معروف او، نقاشی مونا لیزا در موزه لوور در پاریس قرار گرفته و به خوبی از آن محافظت می‌کنند. لئوناردو داوینچی عادت داشت نوشته‌ها، مطالعات و طرح‌های نقاشی‌اش در زمینه‌های مختلف را روی برگه به ثبت برساند که بعداً آن‌ها را یک جا با نام «قانون نامه‌ها» (codexes) جمع‌آوری کردند. این دست‌نوشته‌ها بیش از 4،000 صفحه را شامل می‌شود و نقش مهمی در بازسازی طرح‌ها و آثار او داشته است که از این میان، «قوانین پرواز پرنده‌ها» (Codex on the Flight of Birds) و مجموعه‌ی دوازده جلدی «قوانین آتلانتیک» (Codex Atlanticus) در شمار معروف‌ترینِ آن‌ها قرار دارد.

در شهر فلورانس و در موزه‌ی لئوناردو داوینچی می‌توانید از آثار متنوع او از جمله ماشین چاپ بازدید کنید که بیشتر این مدل‌ها با کمک طرح همین دست‌نوشته‌ها بازسازی شده‌اند. با توجه به اینکه طرح این وسایل به حدود 500 سال پیش برمی‌گردد، بعضی از دستگاه‌های ساخته شده از طرح‌های داوینچی واقعاً جای تعجب و تحسین دارد؛ به خصوص اگر او را صرفاً با اثر مونا لیزا شناخته باشید. این موزه در مرکز شهر و در نزدیکی «میدان دومو» (Piazza Duomo) واقع شده و شما را به دنیای پیچیده و جالب و ذهن خلاق این نابغه‌ی ایتالیایی برمی‌گرداند. ماشین آلاتی که در این موزه می‌بینید، در اندازه‌ی واقعی ساخته شده و می‌توانید کاربردشان را از روی توضیحات کنار آن‌ها بخوانید و حتی نحوه‌ی کار بعضی از آن‌ها را خودتان امتحان کنید. هر چند که حدس زدن آن و ارتباطشان با پرواز، جنگ یا مصارف روزانه کار چندان سختی نیست.

از میان دستگاه‌هایی که به مهندسی عمران مرتبط هستند، می‌توان «جرثقیل گردان» (Revolving Crane) و «پیچ ارشمیدس» (Archimedes' screw) را نام برد که پمپاژ آب را برعهده داشت و می‌شد از آن برای انتقال آب به شهر، خشک کردن باتلاق‌ها و ایجاد فواره استفاده کرد. امکان امتحان کردن نحوه‌ی کار این 2 دستگاه برای بازدیدکنندگان وجود دارد. همچنین داوینچی، وقت زیادی را به مطالعه راجع به سلاح و جنگ افزارها اختصاص داده بود و توانست توپ بمبی را طراحی کند که به راحتی بر روی محورش می‌چرخید. علاوه بر آن، یک خودرو زرهی بزرگ را هم طراحی کرده بود که 360 درجه چرخش داشت و با ورق‌های فلزی محافظت می‌شد. البته در ساخت مدل این دستگاه از روی طرح‌های داوینچی، این صفحات فلزی را به آن اضافه نکرده‌اند تا وزن آن زیاد سنگین نشود.

پدیده‌ی پرواز همیشه داوینچی را مسحور می‌کرد و مطالعات بسیاری در زمینه‌ی پرواز پرندگان داشت. در واقع یکی از رؤیاهای او این بود که ماشین پروازی بسازد تا انسان نیز بتواند با آن به پرواز دربیاید. جالب‌ترین دستگاه‌های مرتبط با پرواز او در این موزه، «پاراشوت» و «هواپیمای بال زن» (Ornithopter) هستند که مورد آخر به گلایدر شبیه است و ذوق و خلاقیت او راجع به این موضوع را به نمایش می‌گذارد. موزه‌ی لئوناردو داوینچی همه روزه فعالیت دارد و از آنجایی که توضیحات هر وسیله به چند زبان در کنارش نوشته شده، می‌توانید به تنهایی از آن‌ها بازدید کنید. اما اگر می‌خواهید جزئیات و داستان پشت هر کدام را دقیق‌تر بدانید، بهتر است از چند روز قبل، جایی را برای خود در تورهای راهنمای آن رزرو کنید. همچنین برای ورود به این موزه باید از کتاب‌فروشی آن بگذرید که فرصت مناسبی برای خرید سوغاتی‌های منحصر به فرد به حساب می‌آید.