کاخ دلماباغچه؛ مجلل ترین کاخ در استانبول

کاخ دلماباغچه، عمارتی مجلل و باشکوه در استانبول است و برای معماری مدرن آن، سبک‌های مختلفی همچون روکوکو، نئوکلاسیک و باروک با هم ترکیب شده‌اند.

«کاخ دلماباغچه» (Dolmabahçe Palace) یا همان «قصر دولماباغچه»، در استانبول و بخش اروپایی تنگه‌ی «بُسفُر» (Bosporus) واقع شده است. اگر تور بسفر را برای بازدید از منطقه انتخاب کرده باشید، از ساختمان‌های مجلل و تماشایی بسیاری عبور خواهید کرد؛ اما باشکوه‌ترین آن‌ها کاخ دلماباغچه است که 600 متر طول دارد و 13 سال طول کشیده تا ساخت آن به طور کامل در سال 1856 میلادی به پایان برسد. منطقه‌ای که این کاخ در آن قرار گرفته، از همان ابتدا به این شکل نبود و پادشاهان عثمانی آن را به باغی سلطنتی تبدیل کردند. در واقع نام «دلماباغچه» نیز از همین باغ گرفته می‌شود که در زبان ترکی به معنی «پوشیده در باغ» می‌باشد.

تاریخچه

سلطان «عبدالمجید یکم» و خانواده‌اش ابتدا در کاخ قرون وسطی «توپکاپی» زندگی می‌کردند و از آن جایی که این کاخ نمی‌توانست از لحاظ رفاه و شکوه با کاخ پادشاهان معاصر اروپا رقابت داشته باشد، دستور داد تا کاخی جدید و مدرن را تأسیس کنند. طراحی این بنا به دو تن از معماران ارمنی دربار، یعنی خاندان «بالیان» (Balyan) واگذار شد و آن‌ها سبک‌های معماری مختلفی همچون باروک، روکوکو، نئوکلاسیک و مدرن را با هم ترکیب کردند که نتیجه‌اش، کاخی پر زرق و برق و باشکوه شد که در تجملات غلت می‌زد! در واقع هزینه‌ی ساخت این کاخ آنقدر زیاد بود که دولت، زیر بار قرض رفت و از لحاظ اقتصادی دچار مشکل شد.

6 نفر از سلطان‌های عثمانی از زمان تأسیس کاخ دلماباغچه در آن زندگی کرده‌اند و در واقع این مکان از سال 1856 تا 1887 میلادی، هم اقامتگاه شخصی و هم مرکز اصلی حکومت امپراطوری عثمانی به حساب می‌آمد. بعد از آن، پادشاهان عثمانی «کاخ ییلدیز» (Yıldız Palace) را برای اقامت ترجیح دادند؛ اما دوباره کاخ دلماباغچه از سال 1909 تا 1922 به مرکز توجه و حکومت بازگشت. آخرین خلیفه‌ای که در این کاخ سکونت داشت، «عبدالمجید دوم» بود؛ تا اینکه خلافت در سال 1924 میلادی در این سرزمین برچیده شد و بعد از آن، بنیان‌گذار جمهوری ترکیه و اولین رئیس‌جمهور آن یعنی آتاتورک، تابستان‌ها در این کاخ اقامت داشت. آتاتورک، آخرین روزهای زندگی‌اش را در این کاخ گذراند و درنهایت در سال 1938 میلادی در همین مکان درگذشت. امروزه مدیریت کاخ دلماباغچه را «اداره‌ی کاخ‌های ملی» بر عهده دارد و می‌توانید به عنوان موزه از آن دیدن کنید.

معماری و دیزاین

دلماباغچه، بزرگ‌ترین کاخ در کشور ترکیه به شمار می‌رود و 285 اتاق، 46 سالن، 6 حمام و 68 سرویس بهداشتی را در برمی‌گیرد که بعضی از اتاق‌ها رو به خشکی و بعضی دیگر رو به دریا هستند. معماری مدرن این بنا از ترکیبی از سبک‌های باروک، روکوکو، نئوکلاسیک و معماری سنتی عثمانی به دست می‌آید و به همراه دکور آن، تأثیر رو به افزایش استانداردهای اروپایی بر روی هنر و فرهنگ عثمانی‌ها را به نمایش می‌گذارد. حرم‌سرای این کاخ از 8 بخش جدا تشکیل می‌شود که به هم متصل هستند و اقامتگاه شخصی همسران و مادر پادشاهان عثمانی به حساب می‌آیند. بر خلاف کاخ توپکاپی که شامل چندین نمونه‌ی بی‌نظیر از کاشی‌های ایزنیک و کنده‌کاری‌های عثمانی می‌شود، برای دکور داخلی کاخ دلماباغچه از طلا و بلور و سنگ‌هایی قیمتی همچون آلاباستر و سنگ سماق کمک گرفته‌اند.

از 14 تُن طلا برای دکور سقف‌ها استفاده شده و بزرگ‌ترین نمونه از چلچراغ بوهمیا در جهان در سالن تشریفات آن آویزان است که می‌گفتند ملکه ویکتوریا به آن‌ها اهدا کرده و بعدها معلوم شد هزینه‌ی آن را تمام و کمال پرداخت کرده بودند. راه‌پله‌ی کریستالی معروف این کاخ نیز به یک جفت نعل اسب شباهت دارد و از شیشه‌ی کریستال باکارا و چوب ماهون ساخته شده است. همچنین کاخ دلماباغچه، مجموعه‌ی بی‌نظیری از قالی هِرِکه را شامل می‌شود و می‌توانید از «موزه‌ی ملی نقاشی کاخ‌ها» (National Palaces Painting Museum) هم دیدن کنید که در سال 2014 در این کاخ افتتاح شد. این موزه، 202 تابلوهای نقاشی روغنی از قرن 19 و 20 میلادی را در برمی‌گیرد که معروف‌ترین آن‌ها به «ایوان آیوازوفسکی» تعلق دارد.

تجهیزات کاخ دلماباغچه از همان ابتدا از بالاترین استانداردهای فنی برخوردار بود. بیشتر کاخ‌های اروپایی آن زمان، تجهیزاتی در حد معمول داشتند و این در حالی است که عثمانی‌ها، چراغ گازی و سیفون توالت را برای استفاده در کاخ از بریتانیا به کشور وارد کرده بودند. بعدها برق، سیستم گرمایشی و آسانسور نیز به آن اضافه شد. همانطور که گفتیم آتاترک در این مکان و در ساعت 9:05 صبح درگذشت و بعد از فوت او، تمام ساعت‌های کاخ را متوقف و بر روی 9:05 تنظیم کردند. امروزه همه‌ی ساعت‌های کاخ به درستی تنظیم شده‌اند؛ اما ساعت داخل اتاق آتاترک همچنان 9:05 را نشان می‌دهد. کاخ دلماباغچه در روزهای سه‌شنبه، چهارشنبه، جمعه و یکشنبه از ساعت 9 صبح تا 4 بعد از ظهر فعالیت دارد؛ اما برای اطمینان بیشتر از آخرین تغییرات و تعطیلات رسمی، ساعت‌های آن را قبل از مراجعه چک کنید.